De polder die geen polder is
De Hobokense Polder is vandaag een van de mooiste stukjes groen in heel Antwerpen. Terwijl dit beschermde natuurgebied een halve eeuw geleden zowat de grootste stortplaats was van de hele stad. De bijzondere biotoop die daaruit is ontstaan, en jaren later ook officieel werd beschermd, wordt vandaag vakkundig beheerd door een 50-tal vrijwilligers van Natuurpunt.
Waardevol voor iedereen
‘Wat ons bindt, is onze liefde voor dit bijzondere natuurreservaat’, zegt vrijwilliger Danny Jonckheere. ‘Zelf ben ik een gepassioneerd vogelkijker, en kom ik hier graag vogels spotten in de vogelkijkhutten. Maar er zijn in onze vereniging ook mensen die gespecialiseerd zijn in plant- of dierkunde. Nog anderen zijn gewoon natuurliefhebber. Elke woensdag komen we hier samen om een stukje natuurgebied onder handen te nemen.’
Stortplaats van ‘t Stad
Strikt genomen is de Hobokense Polder geen poldergebied. Het natuurreservaat dankt zijn naam aan het vroegere poldergebied dat zich langs de oever van de Schelde uitstrekte. Maar in de jaren 60 werd deze grote lap grond net buiten de stad gebruikt als stortplaats voor industrieel, chemisch en bouwafval. Maar liefst 3 miljoen kubieke meter overtollige aarde en puin van grote stadswerken zoals de aanleg van de Kennedytunnel, de Ring en de E17 werd er geloosd. Ook heel wat giftig afval verdween clandestien onder de grond. Danny: ‘De tijdsgeest was toen anders, men wilde af van het afval uit de snel groeiende industrie. Zo werd de Hobokense polder letterlijk verwoest en onleefbaar gemaakt.’
Burgeractivisme
‘De jaren 70 markeerden het begin van de groene beweging en het burgeractivisme. Het was de tijd van de grote oliecrisissen. Er heerste ongenoegen over de manier waarop overheden en bedrijven omgingen met natuur en milieu. Ook in Hoboken waren we woest. Het was wraakroepend te zien hoe onze polders werden gebruikt om chemisch en ander afval te dumpen. Het was hier de ‘wild wild west’: sluikstorten was doodnormaal. Vanuit die verontwaardiging begonnen vogelkijkers en natuurliefhebbers zich als de eerste groene activisten te organiseren, om het behoud van het stukje natuurgebied op de politieke agenda te krijgen.’
Uniek stukje natuur
Want hoe onwaarschijnlijk ook, net die enorme vervuiling heeft geleid tot dit uniek stukje natuur. Door de aanvoer van al dat zand ontstond een geheel nieuw landschap. De polders veranderden in een woestijnachtige biotoop, vergelijkbaar met de Kalmthouse Heide. Er groeiden nieuwe planten, waarop vlinders afkwamen. En de plassen en stukjes riet trokken nieuwe vogelsoorten aan, zoals de plevier, de kievit en de kwikstaartjes. Dat wekte veel belangstelling op bij vogelkijkers die zich net daarom begonnen engageren om dit natuurgebied te beschermen.
De aanhouder wint
Danny: ‘Tientallen jaren hebben wij, natuurliefhebbers, moeten strijden om het natuurgebied van de Hobokense polder erkend te krijgen als beschermd natuurreservaat. Maar de aanhouder wint! In 1996 werd het natuurgebied officieel erkend en kreeg Natuurpunt de middelen om het gebied te beheren. Vandaag kunnen we meer dan fier zijn op dit prachtig stukje Hoboken.’
Ik ben van kleins af gefascineerd door vogels. Het begon met een nestkastje dat ik samen met mijn vader ineen timmerde en met de verrekijker die ik van mijn bompa mocht lenen. En die passie is nooit voorbijgegaan. Van zodra ik vrij heb, trek ik mijn laarzen aan en trek ik op pad met de verrekijker. Als ik dan een nieuwe vogelsoort spot, dan kan mijn dag echt niet meer stuk.
- Danny Jonckheere
