De droeve schoonheid van een begraafplaats
Veel mensen stappen met een wijde boog om een kerkhof heen, andere raken net gefascineerd door de droeve schoonheid en bijzondere sfeer. ‘Voor ons is een kerkhof een oase aan herinneringen’, zegt Tamara Ingels. Ze is voorzitter van vzw Grafzerkje, een groep van zo’n 200 mensen met een passie voor funerair erfgoed. ‘Elke generatie neemt afscheid op haar eigen manier. Wij willen ervoor zorgen dat die verhalen blijven bestaan.’
Belangrijke getuigen
‘Graven zijn belangrijke getuigen van hoe mensen vroeger omgingen met de grote levensvragen. Culturele en religieuze gemeenschappen gebruiken elk verschillende symbolen, manieren van herdenken en afscheid nemen. De tradities en gebruiken verschillen, maar belangrijker zijn de vele gelijkenissen: het afscheid, het verdriet, de hoop. De levensvragen zijn universeel.’
Veranderend mensbeeld
'De manier waarop we afscheid nemen en rouw verwerken verandert constant. Het vertelt veel over hoe ons mens- en wereldbeeld altijd evolueert. Vlaanderen kende een lange traditie om de doden rond de kerk te begraven. Vandaag liggen de begraafplaatsen buiten het centrum. Een graf was vroeger een kwestie van rijkdom en belang, tegenwoordig kiezen steeds meer nabestaanden voor crematies.'
Schoon Schoonselhof
‘Begraafplaatsen hoeven niet triest te zijn. Een goed beheerde begraafplaats is een waardevolle plaats van stilte en verstilling, maar ook voor ontmoeting en zelfs ontspanning. Kijk naar het Schoonselhof: uniek in zijn combinatie van natuur, grafmonumenten en prachtig aangelegde begraafperken. Daar kan je echt van genieten. Daarom verzorgt Grafzerkje er ook rondleidingen voor groepen.’
Peters en meters
Sommige graven op het Schoonselhof zijn meer dan 100 jaar oud. Nog steeds worden ze onderhouden. Niet alleen door nabestaanden: als een graf beschermd is, kan het door een peter of meter verzorgd worden. Bij Grafzerkje zijn verschillende leden peter of meter van funerair erfgoed. De vzw, opgericht in 2001, is zelf ook peter van enkele grafmonumenten.
De dood treft iedereen en is een stuk van het leven zelf. We moeten er vroeg of laat mee omgaan en ontwikkelen dus allerlei rituelen die ons helpen om alles een plaats te geven. Daarom moeten we de rijke symboliek op begraafplaatsen zoveel mogelijk in ere houden. Als we ons verdriet niet onder woorden kunnen brengen, nemen symbolen het over.
- Tamara Ingels
