Kleurrijk feest voor alle doden
Onze wat droeve traditie van Allerheiligen en Allerzielen krijgt in het Zuiden een veel feestelijker tint. Mexicanen over heel de wereld vieren dan Día de Muertos. Op deze ‘Dag van de Doden’ herdenken ze hun overledenen door kerkhoven feestelijk te versieren en kleurrijke herinneringsaltaren te bouwen. Ook in het MAS wordt deze bijzondere traditie gevierd sinds 2012, samen met Mestizo Arts Platform.
Altaren in het MAS
In de twee weken vóór 1 november is er heel wat bedrijvigheid in het MAS. Dan worden in de MAS-boulevard twee grote altaren opgebouwd. Het ene is een traditioneel Mexicaans altaar dat zorgvuldig wordt samengesteld door een curator, aangesteld door de Mexicaanse ambassade. Daarnaast komt het Altaar van Antwerpen, met stukken uit de collectie van het MAS, waar elk jaar een of meerdere kunstenaars én bezoekers aan werken.
Erfgoed van de toekomst
‘Het Altaar van Antwerpen nodigt uit om na te denken over wat verlies vandaag betekent’, vertelt Gerardo Salinas van Mestizo Arts Platform, dat het project mee coördineert. ‘In de interactieve installatie die bezoekers mee helpen opbouwen, ontdekken we samen hoe ons erfgoed daarin past. Het laat ook toe om de rijkdom van het culturele kapitaal dat nieuwkomers met zich meedragen, naar waarde te schatten. Kunstenaars, deelnemers en een erkende instelling als het MAS werken zo samen aan het erfgoed van de toekomst.’
Nieuwe krachten opdoen
Op de Dia de Muertos keert volgens de traditie de ziel van de overledene voor één dag terug. Daarom komen feestvierders samen op het kerkhof. Daar offeren ze eten en drinken zodat de ziel krachten kan opdoen voor het nieuwe jaar en zo ‘in leven’ blijft. De traditie, meer dan 3.000 jaar oud, vindt zijn oorsprong bij pre-Spaanse dodenrituelen van de inheemse volkeren van Midden-Amerika. Na de komst van de Spanjaarden werd het ritueel opgenomen in de tradities van het katholieke Allerheiligen en Allerzielen.
Lachend skelet
Tijdens het feest zijn er grote parades waarbij de feestvierders zich in uitbundige kleren hullen en hun gezichten schminken in sierlijke doodshoofden. Ze dragen geurige bloemen om de doden naar de wereld van de levenden lokken. Kenmerkend zijn ook de ‘alebrijes’, kleurige fantasiefiguren uitgesneden uit papier. Maar hét bekendste symbool is La Catrina: een sierlijke reuzin in de vorm van een vrouwelijk skelet, met een grote glimlach en een brede hoed met kleurige veren. De reuzin gaat terug op de Azteekse godin van de onderwereld die overledenen gidst op weg naar hun volgende bestemming.
